विरुद्धार्थी शब्द
कुशल × अकुशल
चल × अचल
तुलनीय × अतुलनीय
दृश्य × अदृश्य
नियमित × अनियमित
नियंत्रित × अनियंत्रित
निश्चित × अनिश्चित
नीती × अनीती
न्याय × अन्याय
पराजित × अपराजित
परिचित × अपरिचित
पवित्र × अपवित्र
पारदर्शक × अपारदर्शक
पूर्ण × अपूर्ण
पूर्णांक × अपूर्णांक
प्रकट × अप्रकट
प्रत्यक्ष × अप्रत्यक्ष
प्रमाण × अप्रमाण
प्रसन्न × अप्रसन्न
प्रशस्त × अप्रशस्त
प्रामाणिक × अप्रामाणिक
प्रिय × अप्रिय
मर्यादित × अमर्यादित
मूर्त × अमूर्त
यशस्वी × अयशस्वी
योग्य × अयोग्य
लिखित × अलिखित
लौकिक × अलौकिक
रसिक × अरसिक
रुंद × अरुंद
विकारी × अविकारी
विचारी × अविचारी
विभक्त × अविभक्त
विवाहित × अविवाहित
विवेकी × अविवेकी
विस्मरणीय × अविस्मरणीय
विश्वास × अविश्वास
वैध × अवैध
व्यवस्थित × अव्यवस्थित
शक्य × अशक्य
शाश्वत × अशाश्वत
शांत × अशांत
शुद्ध × अशुद्ध
शुभ × अशुभ
सभ्य × असभ्य
समान × असमान
समाधान × असमाधान
सफल × असफल
समर्थ × असमर्थ
सहकार × असहकार
सत्य × असत्य
साध्य × असाध्य
सामान्य × असामान्य
साधारण × असाधारण
स्पृश्य × अस्पृश्य
सूर × असुर
सुरक्षित × असुरक्षित
संतुष्ट × असंतुष्ट
संतोष × असंतोष
स्थिर × अस्थिर
स्पष्ट × अस्पष्ट
स्वच्छ × अस्वछ
हिंसा × अहिंसा
ज्ञान × अज्ञान
ज्ञात × अज्ञात
क्षय × अक्षय
ज्ञानी × अज्ञानी
अनुभवी × अननुभवी
अवधान × अनावधान
आवश्यक × अनावश्यक
आदर × अनादर
आरोग्य × अनारोग्य
आवृत्त × अनावृत्त
आस्था × अनास्था
इच्छा × अनिछ्या
उत्तीर्ण × अनुत्तीर्ण
उदार × अनुदार
औरस × अनौरस
कबूल × नाकबूल
खुश × नाखूश
पसंत × नापसंत
आवड × नावड
आवडता × नावडता
पास × नापास
बाद × नाबाद
मर्द × नामर्द
लायक × नालायक
इलाज × नाईलाज
रोगी × निरोगी
आधार × निराधार
उत्साही × निरुत्साही
लोभी × निर्लोभी
व्यसनी × निर्व्यसनी
धनवान × निर्धन
लक्ष × दुर्लक्ष
समज × गैरसमज
हजर × गैरहजर
शिस्त × गैरशिस्त
जबाबदार × बेजबाबदार
कायदेशीर × बेकायदेशीर
सावध × बेसावध
सुरेल × बेसुरेल
हिशेबी × बेहिशेबी
इमानी × बेईमान
चूक × बिनचूक
कृपा × अवकृपा
गुण × अवगुण
गुणी × अवगुणी
मान × अपमान
सोय × गैरसोय
पापी × निष्पापी
अपराधी × निरपराधी
उपाय × निरुपाय
उपयोगी × निरुपयोगी
उपद्रवी × निरुपद्रवी
सचेतन × अचेतन
सबला × अबला
सकर्मक × अकर्मक
सलग × अलग
सशक्त × अशक्त
सत्पात्र × अपात्र
सज्ञान × अज्ञान
साकारण × अकारण
सन्मान × अपमान
सुशिक्षित × अशिक्षित
सुसह्य × असह्य
सुस्थिर × अस्थिर
सुविचार × कुविचार
सुपुत्र × कुपुत्र
सुविख्यात × कुविख्यात
सुसंगती × कुसंगती
सुस्वरूप × कुस्वरूप
सजीव × निर्जीव
अतिवृष्टी × अनावृष्टी
अत्यावश्यक × अनावश्यक
उत्कर्ष × अपकर्ष
उत्कृष्ठ × निकृष्ठ
उपकार × अपकार
स्वकीय × परकीय
स्वतंत्र × परकीय
स्वदेश × पारदेश
स्वातंत्र्य × पारतंत्र्य
स्वाधीन × पराधीन
स्वावलंबी × परावलंबी
उन्नती × अवनती
सुलक्षणी × अवलक्षणी
नशीबवान × कमनशिबी
आकर्षक × अनाकर्षक
इह्लौकिक × पारलौकिक
अनुरूप × विजोड
अर्थपूर्ण × निरर्थक
अध्ययन × अध्यापन
आशीर्वाद × शाप
आळशी × उद्योगी
आनंद × दुखः
आसक्ती × विरक्ती
उत्कृष्ठ × निकृष्ठ
उद्घाटन × समारोप
उघड × बंद
उच्च × नीच
उताणा × पालथा
उद्धट × नम्र
उधळ्या × कंजूष
उष्ण × शीतल
उंच × ठेंगू
कठीण × मऊ , कोमल
कडू × गोड
कृष्ण × धवल
कृतज्ञ × कृतघ्न
काळोख × प्रकाश
कोवळे × जून , राठ
खिन्न × प्रसन्न , आनंदी
खोल × उथळ
गच्च × सैल , विरळ
गतकाल × भविष्यकाल
गिऱ्हाईक × विक्रेता
गुळगुळीत × खडबडीत , खरखरीत
गुरु × शिष्य
ग्राह्य × त्याज्य
घट्ट × सैल
जेष्ठ × कनिष्ठ
टंचाई × विपुलता
टिकाऊ × कमकुवत
तरुण × म्हातारा
तारक × मारक
तीष्ण × बोथट
थोरला × धाकटा
दाट × विरळ
दीर्घ × ऱ्हस्व
देव × राक्षस , दैत्य , दानव
धूर्त × भोळा , मूर्ख
नक्कल × अस्सल
नाशवंत × अविनाशी
निर्भय × भित्रा
निर्मळ × मळका
न्यूनता × विपुलता
प्रखर × सौम्य
प्रगती × अधोगती
पाप × पुण्य
प्राचीन × अर्वाचीन
पूर्व × पश्चिम
प्रेम × द्वेष
बलाढ्य × किरकोळ
बिंब × प्रतिबिंब
बुद्धिमान × मूर्ख , ढ
बोलका × अबोल , मुका
भरती × ओहोटी
भव्य × चिमुकले
भाग्यवान × अभागी
मर्त्य × अमर
मंजुळ × कर्कश
मागचा × पुढचा
माथा × पायथा
मालक × नोकर
मृत × जिवंत
मैत्री × दुष्मनी , वैर , शत्रुत्व
मृदू × टणक ,कठीण
रागीट × प्रेमळ
राव × रंक
रोख × उधार
रुचकर × बेचव
लवकर × सावकाश
लघू × गुरु
लाभ × तोटा , हानी
लांब × आखूड
वडिलोपार्जित × स्वकष्टार्जित
वर × खाली
विक्षिप्त × समंजस
वैयक्तिक × सार्वजनिक
वृद्ध × तरुण
शहाणा × मूर्ख , वेडा
शाश्वत × नश्वर , अशाश्वत , क्षणभंगुर
शूर , धाडसी × भित्रा
शंका × खात्री
सरळ × वाकडे
समोर × मागे
सज्जन × दुर्जन
सवाल × जवाब
सनातनी × सुधारक
संशय × खात्री
स्तुती ×निंदा
स्वस्त × महाग
साम्य × भेद
सुरुवात × शेवट
सुरेल × भसाडा
सुख × दुःख
सुंदर × कुरूप
सुबक × बेढप
सुर्योदय× सूर्यास्त
सौंदर्य × कुरूपता
स्तुती × निंदा
स्थूल × सूक्ष्म
स्वर्ग × नरक , पाताळ
स्वस्त × महाग
हसणे × रडणे
हळू × जलद
हर्ष × खेद
हार × जीत
हुशार × मठ्ठ
No comments:
Post a Comment